Christophe Laudamiel - Perfumer độc lập từng làm việc với Procter & Gamble, IFF và hiện đang sáng tạo hương cho The Zoo, Strangelove NYC, Richmess và BéLAir Lab Tokyo đang kêu gọi một cuộc cách mạng trong nỗ lực xây dựng ngành hương của tương lai - một ngành hương đạo đức hơn và sáng tạo hơn, nơi người làm hương có vai trò như tác giả thực thụ và được công nhận.
Bạn thấy ngành hương hiện tại như thế nào?
Những gì không thể thương lượng trong các ngành khác vẫn chưa xảy ra với chúng ta. Những người làm việc trong lĩnh vực thời trang hoặc mỹ phẩm có xu hướng không tham gia vào các ngành công nghiệp đồ trang sức hoặc điện ảnh, đúng chứ? Nhưng đó chính xác là những gì xảy ra trong nước hoa. Tệ hơn nữa, đó là mô hình kinh doanh chính kể từ sau Thế Chiến thứ hai và điều đó có nghĩa là chúng ta hiện có các công ty đa quốc gia sản xuất dầu gội đầu, sơn móng tay và thuốc diệt côn trùng quyết định đến chất lượng và vẻ đẹp của nước hoa. Chúng ta đã bị tấn công.
Điều đó có ảnh hưởng đến cách tạo ra nước hoa không?
Một nửa sản lượng nước hoa ngày nay là được “đạo nhái” hoặc làm lại - remix. Tôi thắc mắc là 75% nước hoa có thực sự không dựa trên các công thức hiện có hay không?!
Nếu bạn đọc The Big Book of Perfume và suy nghĩ về vai trò chính của sắc ký GCMS - một kỹ thuật để tách và phân tích các hợp chất tạo mùi thơm của một sản phẩm, chẳng hạn như sản phẩm của đối thủ - là một dẫn chứng về tình trạng của ngành. Quá trình này được gọi là “nguồn cảm hứng” trong biệt ngữ của chúng tôi và sẽ là bất hợp pháp trong ngành âm nhạc nếu không trả tiền bản quyền. Nó có thể đến từ khách hàng, một số thương hiệu lớn được biết đến với việc yêu cầu sao chép, hoặc những người làm nước hoa có trình độ thấp; bởi vì tất cả mọi người đều nghĩ nó là bình thường. Và họ yêu cầu công thức không được có giá trên 30-40 USD/kg - một mức giá cực kỳ thấp. Ngay cả vani tổng hợp cũng quá đắt ở mức giá đó.
Vì vậy, bạn có thể tưởng tượng sử dụng hoa nhài từ Ai Cập, Grasse hoặc Ấn Độ có giá 3.000 hoặc thậm chí 6.000 USD/kg? Để duy trì mô hình này, ngành công nghiệp sử dụng những “người vâng lời” bao gồm cả tôi, che giấu bí mật công nghiệp và sự thiếu hiểu biết của công chúng, hoặc sử dụng lịch sử để che giấu, điều này cản trở sự tiến bộ. Một số có cách tiếp cận lịch sử thông minh và cẩn thận, chẳng hạn như Osmothèque mà tôi yêu thích - và tôi khuyến khích bạn ủng hộ họ như tôi đã làm bằng cách tài trợ một loại nước hoa với giá 300 euro. Đối với một số người khác, đã đến lúc họ nhận ra rằng quá khứ cũng là về giai cấp, chế độ nô lệ, phân biệt chủng tộc, thời đại cường thịnh là đúng đắn; và việc tiếp tục giới thiệu Marie-Antoinette như một nàng thơ nước hoa là điều không hay chút nào.
Bạn muốn thấy những thay đổi nào?
Ngành công nghiệp cần phải nắm bắt chính nó trong tay. Đầu tiên, các nhà sản xuất nước hoa phải là tiêu chuẩn. Bạn sẽ đến một nhà hàng sang trọng nơi không có đầu bếp? Giả sử bạn đến nhà hàng, hỏi nó hoạt động như thế nào và bạn được trả lời: “Tên Armani xuất hiện trên các món ăn nhưng chúng thực sự được chế biến bởi những người khác, những người cũng làm việc trong căng tin của Zara và Victoria’s Secret!”
Hãy hỏi L’Oréal có bao nhiêu perfumer mà họ tuyển dụng cho tất cả các nhãn hiệu nước hoa của họ? , Armani, Lancôme, Ralph Lauren, Yves Saint Laurent, Diesel, v.v. Tôi đã nghe thấy không ư? Hỏi Coty (Gucci, Boss, Marc Jacobs, Calvin Klein, Burberry, v.v.) hoặc Interparfums (Mont Blanc, Van Cleef, Jimmy Choo, Moncler, Oscar de la Renta, Coach, v.v.) cùng một câu hỏi và bạn sẽ nhận được câu trả lời tương tự. Bạn có thể tưởng tượng một nhà thời trang không có nhà thiết kế không? Thật không thể tưởng tượng nổi.
Cũng đã đến lúc phải đưa ra quy tắc đạo đức về việc tạo ra nước hoa. Chúng ta có thể làm gì để chống lại “đạo nhái” trong mùi hương? Khi perfumer được yêu cầu làm điều đó, họ cần phải có gan từ chối. Và những người đồng ý với nó nên ghi công và tên của những người perfumer “gốc” đã tạo ra mùi hương mà họ lấy ý tưởng.
Chúng ta cần có khả năng phân biệt giữa những perfumer là người sáng tạo - creator và những người perfumers khác giống như những nhà thiết kế tại Zara - Zara’s designer. Thật tuyệt khi trở thành một nhà thiết kế tại Zara, nhưng đó không phải là công việc giống nhau. Điều này sẽ bảo vệ các công thức là sáng tạo khứu giác thực sự. Chúng ta đang ở ngã rẽ và các perfumer cần phải đưa ra lựa chọn: tiếp tục làm việc theo cách cũ, lặng lẽ và không có đạo đức, hoặc thay đổi một số khía cạnh nhất định của quá trình sáng tạo và nhận được nhiều sự công nhận hơn và trả công tốt hơn cho những thành công nghệ thuật toàn cầu.
Bạn ủng hộ ý tưởng nước hoa được công nhận là tác phẩm trí tuệ và nhà sản xuất nước hoa nhận được tiền bản quyền.
Chính xác: nước hoa giống như một bài hát và chúng ta nên được đối xử giống như các nhà soạn nhạc. Tôi nghĩ rằng người sáng tác được một nửa quyền đối với một bài hát. Tại sao không làm như vậy? Chúng ta có thể quyết định rằng Armani nhận được 50% và perfumer nhận được 50% còn lại. Tôi cũng tin rằng những người như Giorgio Armani và Ariana Grande không nhận ra cách mà các perfumer bị đối xử. Họ sẽ không chấp nhận nó, khi điều đó diễn ra trong ngành nghề của họ (Giorgio Armani và Ariana Grande).
Thay đổi này có lợi gì?
Tất nhiên là perfumer có thể có quyền được dùng nhiều tiền vào công thức hương của họ, cũng như để hỗ trợ các nhà làm nông trên toàn thế giới, mà không tăng giá thành vì nó vốn đã rất cao rồi.
Nước hoa có công thức tốn ít hơn 1 USD được bán với giá 60 USD. Tôi nghĩ rằng có đủ lợi nhuận để cho phép các nhà sản xuất nước hoa thêm từ 2-4 USD vào công thức của họ. Nó có nghĩa là chúng ta có thể sử dụng được nhiều hơn những nguyên liệu đẹp : từ thiên nhiên và cả nhân tạo.
Hiện tại, khi một thương hiệu tuyên bố đang sử dụng một thành phần, nó thường chỉ ở số lượng nhỏ hoặc trong bất kỳ trường hợp nào với số lượng thấp hơn so với những gì họ quảng cáo. Một số thương hiệu cao cấp hàng đầu sẽ đề cập đến một thành phần khi chỉ 100 hoặc 200 ppm của một nguyên liệu thô có trong công thức hương (tức là 0,01 - 0,02%). Và trên thực tế, với nồng độ nhỏ như vậy, người dùng không thể ngửi ra nguyên liệu đó. Vì vậy, chúng ta cần nâng nồng độ lên (để nó không chỉ là vấn đề marketing mà người dùng nên thực sự ngửi được).
Khi nói đến những việc này, perfumer nên nói chuyện trực tiếp với công chúng và thương hiệu mà không qua sàng lọc bởi L’Oréal chẳng hạn, nơi có chuyên môn về sản xuất dầu gội đầu (chứ không phải hương). Nếu mọi người đều được cung cấp một chương trình giáo dục về khứu giác, như với rượu vang và rượu mạnh, họ có thể đưa ra những lựa chọn sáng suốt về cách tiêu tiền của mình. Chúng ta có thể có nước hoa thương mại cung cấp các chế phẩm thông thường, rẻ tiền, tương đương với H&M hoặc Ikea, sẽ do L’Oréal, Coty và các thương hiệu tương tự đảm nhiệm. Ngay phía trên đó có thể là nước hoa thiết kế với những sáng tạo thực sự, giống như Nike. Và sau đó là nước hoa xa xỉ, tương đương với các bộ sưu tập ready-to-wear của Saint Laurent.
Bạn đã cố gắng làm gì để tiến triển mọi thứ?
Tôi nói chuyện với các nhà hương, người mà làm hầu hết công việc, và với nông dân về việc bảo vệ các nguyên liệu thiên nhiên. Tôi bắt đầu liên hệ với các thương hiệu lớn về việc bao gồm quy tắc đạo đức đã được xuất bản trực tuyến [1] và với hàng trăm người ký. Tôi cũng đã hỏi Hiệp hội những người sáng tạo nước hoa quốc tế (the International Society of Perfumer-Creators -ISPC) liệu chúng tôi có thể viết một bức thư ngỏ để thông báo cho công chúng và thành lập một ủy ban đạo đức ISPC hay không. Là một phần của cách tiếp cận này, tôi đã nói chuyện tại rất nhiều hội nghị và cùng với Saskia Wilson-Brown, người sáng lập của Institute for Art and Olfaction, lên kế hoạch tạo ra một Wikicommon hợp pháp cho các công thức do các perfumer cung cấp.
Trong khi đó, các công thức, bao gồm cả công thức của tôi và kết quả sắc ký của những loại nước hoa thành công hiện thường xuyên được đăng tải trên tài khoản Instagram @fragrance.drama. Để lấy một ví dụ, điều này cho thấy rằng Legend của Montblanc thực sự là một bản sao của Fierce của Abercrombie & Fitch. Và điều đó phá vỡ các cánh cửa của văn hóa giữ bí mật được yêu thích bởi ngành công nghiệp nước hoa trong một thời gian dài. Chúng ta cũng cần tăng cường giáo dục. Sinh viên tại ISIPCA và các nơi khác hầu như không có quyền truy cập vào các công thức dưới bất kỳ hình thức nào. Bạn có thể tưởng tượng học chơi nhạc mà không cần bản nhạc, chỉ bằng cách nghe? Bằng cách xuất bản các công thức và phân tích, tôi hy vọng rằng công chúng sẽ nhận ra công việc của chúng tôi phức tạp như thế nào - và đánh giá cao nghệ thuật của chúng tôi hơn.
Ngành phản ứng với các sáng kiến của bạn như thế nào?
Mùa hè năm ngoái tôi đã viết một lá thư cho L’Oréal nêu lên những chủ đề này. Tôi vẫn đang đợi câu trả lời của họ. Nhưng chưa ai thách thức bất cứ điều gì tôi đang nói và viết về những vấn đề này. Tại Đại hội Nước hoa Thế giới (World Perfumery Congress) vào tháng 7 vừa rồi, các nhà sản xuất nước hoa là thành viên của SIPC đã đồng ý rằng họ muốn được ghi nhận cho những sáng tác của mình. Và nhiều đồng nghiệp đang liên lạc với tôi để nói với tôi rằng họ không thể bày tỏ ý kiến của mình một cách công khai nhưng họ chấp thuận những gì tôi đang làm. Khi bạn thành thật, bạn không thể chỉ đứng nhìn và không làm gì cả.
Phỏng vấn vào tháng 9 năm 2022.
[1] ở website www.perfumeryethicas.org
Bài viết được team Olfactozoom lược dịch, bổ sung và chỉnh sửa thông tin từ Nez Magazine :
https://mag.bynez.com/en/reinventing-perfumery-discourse/christophe-laudamiel-50-of-perfumery-is-plagiarism-or-remixes-its-time-to-adopt-a-code-of-ethics/
*Vui lòng đọc kỹ yêu cầu về Copyright - Bản quyền trước khi sao chép hoặc trích dẫn nội dung và hình ảnh của blog Olfactozoom.
Đọc thêm:
- Tags: #olfactozoom, #perfumery, #codeofethics